هنرستان
نگاهی به موسیقی راک در افغانستان
۱۳۹۹/۱۲/۶ - ۹:۵۳ قبل از ظهر
موسیقی راک در افغانستان ریشه در دههی چهل خورشیدی دارد که با ایجاد گروه‌های موسیقی « چهار برادران»، «ستاره‌ها» و «شاین » آغاز شده بود و مایه‌های از این ژانر در آثار احمدظاهر که در برخی از کارهای هنری‌اش متاثر از الویس پرسلی سلطان موسیقی راک در دههی هفتاد میلادی است نیز دیده می‌شود، اما به صورت مشخص از دههی چهل تا شصت خورشیدی هیچ گروه و یا هنرمندی در افغانستان به این ژانر نپرداخته است، ولی پس از…
زنده‌گی و سرگذشت استاد شیدا!
۱۳۹۹/۱۲/۲ - ۱۱:۵۱ قبل از ظهر
استاد غلام دستگیر شیدا، یکی از پایه‌های موسیقی غزل در افغانستان است؛ او در غزل‌خوانی‌از خود سبک و سلوک خاصی را به یادگار گذاشته است و هنوز هم آثارِ او توسط خواننده‌های جوان که تازه به غزل‌خوانی رو آورده اند، بازخوانی می‌شود. شیدا را در آغازِ غزل‌خوانی در کابل مخاطبانش دیوانه خطاب می‌کردند. او جنونِ عجیبی نسبت به موسیقی داشت؛ جنونی که در نتیجه‌ی یک عشقِ ناکام در او پدید آمده بود. او عاشقِ دختر خاله‌اش بود که در…
«ستاره‌یی در هفت آسمان هنر»
۱۳۹۹/۱۱/۲۸ - ۱۲:۰۰ بعد از ظهر
استاد عبدالغفور برشنا را برخی از هنرشناسان و محققین « ستاره‌یی در هفت آسمان هنر» خوانده اند. او هنرمند چند بُعدی و خلاق بود و در موسیقی معاصر کشور اهمیت فراوانی دارد، چون آثارش از جملۀ آثار ماندگار و جاویدانۀ کشور ماست که حتا در بیرون از کشور نیز بازخوانی شده است. او شاعر، داستان‌نویس، مترجم، نمایش‌نامه‌نویس، ترانه‌سُرا، نقاش و آهنگ‌ساز مطرحی است که در هر یک از این ابعاد هنری در زنده‌گی‌اش جایگاه برجسته و قابل توجهی دارد.…
شکوفایی موسیقی در عصر تیموریان هرات
۱۳۹۹/۱۱/۲۱ - ۱۱:۵۰ قبل از ظهر
به مناسبت زادروز امیر علی شیر نوایی
علاقه‌مندی امیر تیمور گورگانی به هنر، تاثیر فراوانی به بازمانده‌گانش گذاشت. او خودش حامی هنر و هنرمند بود، وی از آغاز سلطنتش در صدد گردآوری هنرمندان در سمرقند شد و هر سرزمینی را که تسخیر می‌کرد هنرمندانش را به سمرقند کوچ می‌داد، تا در آن‌جا از آن‌ها به خوبی حمایت و پشتیبانی کند. و این میراث با تمام قوت به فرزندان و نواسه‌های او رسید، تا این که طرح…
نگاهی به موسیقی هزاره‌گی
۱۳۹۹/۱۱/۸ - ۳:۱۰ بعد از ظهر
موسیقی فولکلور هزاره‌گی پیشینه‌یی کهن دارد و تا امروز هم گوشه‌هایی ازین نوع موسیقی، توسط خواننده‌گان و نوازنده‌گان آن حفظ شده است و مردمان هزاره نیز در طول تاریخ با وجود مشکلات اجتماعی در حفظ و نگهداری این ارزش فرهنگی، تلاش‌های فراوانی کرده اند. کوتاه بودن پرده‌ها که قطعات موسیقی هزاره‌گی را به اساس سه تا چهار پرده شکل می‌دهد، خود نشان دهنده‌‌ی اصالت این موسیقی است. عبدالوهاب مددی در کتاب معروف « سرگذشت موسیقی…
ضیا قاری‌زاده و آغاز ترانه سُرايى
۱۳۹۹/۱۱/۶ - ۱۱:۵۳ قبل از ظهر
به مناسبت سال‌روز وفات ضیا قاری‌زاده
ضیا قاری‌زاده مشهور به «کبوتر» از جمله‌ی پیشگامان ترانه‌سُرایی در موسیقی افغانستان است. او در دههی سی هجری خورشیدی آگاهانه در این عرصه گام نهاد تا تغییراتی در فضای موسیقی آوازی پدید آورد. او در روزگاری اقدام به کار کرد که شعر پارسی‌دری کماکان از رونق افتاده بود. کبوتر نخست شعرهایش را با تن‌پوشه‌ی جدیدی نوشت و بعد ترانه‌هایی را که گاه خود و گاه دیگران می‌خواندند…
زنده‌گی و زمانه‌ی هنرمندان هندوباور افغانستان
۱۳۹۹/۱۱/۲ - ۵:۵۳ بعد از ظهر
دهه‌های چهل و پنجاه خورشیدی در افغانستان از دوره‌های درخشان موسیقی در این سرزمین محسوب می‌شود، در میان انبوهی از هنرمندان تاثیرگذاری که در این دو دههی طلایی موسیقی افغانستان عرض وجود کرده اند از سهم دو هنرمند بزرگ و متعهد هندو، زنده‌یاد پراناتهـ غنيمت و چترام ساهنی، در شگوفایی و پُربارى موسیقی افغانستان نمی‌شود چشم پوشی کرد. این دو‌هنرمند یکی در خواننده‌گی و با حضورش در موسیقی خانقاه و دومی در نوازنده‌گی از جمله‌ی هنرمندان…
زنده‌گی چند بعدی شاه ولی ولی ترانه‌ساز
۱۳۹۹/۱۰/۲۴ - ۲:۲۹ بعد از ظهر
استاد شاه ولی ولی ترانه‌ساز از آهنگ‌سازانِ مطرحِ دههی پنجاه هجری خورشیدی فرزندِ شاه محمد ولی خان دروازی از مشروطه‌خواهان، وزیر خارجه و نایب‌السلطنه‌ی شاه امان‌الله خان است. او در خانواده‌ی بزرگ شده است که با فضایِ آزادی‌خواهی آراسته شده و حکومتِ نادر خان پدرش را به جرمِ آزادی‌خواهی و گرایش به آرمان‌های شاه امان الله به اعدام محکوم کرد. شاه ولی ولی ترانه‌ساز زاده‌ی سالِ ۱۳۰۶ هجری خورشیدی در کابل است، او درآغاز به…
گدا محمد هروی و دوتار هراتی
۱۳۹۹/۱۰/۱۷ - ۱۱:۲۷ قبل از ظهر
دوتار از جمله‌ی سازهای مضرابی است که قدامت چند هزار ساله دارد. این ساز با شیوه‌های متفاوت در بخش‌های مختلف ایران، افغانستان و آسیای میانه نواخته می‌شود، در افغانستان این ساز شامل موسیقی مردمان حوزهی غرب (هرات، بادغیس، فراه و غور ) و در شمال شامل مردمان اوزبیک و ترکمن‌ها است که شیوه‌ی نواختنش بین این دو مردم نیز تفاوت دارد. و اما هنرمندان موسیقی محلی هرات حافظان همیشه‌گی این ساز در افغانستان بوده اند. این ساز از چوب توت…
جان پدر و فرزند «خاک پای ایران»
۱۳۹۹/۱۰/۱۶ - ۴:۳۶ بعد از ظهر
همایون شجریان آواز خوان نامی و نام‌بردار ایران در تازه‌ترین آهنگ خود که شب گذشته منتشر شد، هشتگ « جان پدرکجاستی » را به ترنم و ترانه درآورده است. جمله‌ای که یادآور دردهای بسیاری در این سرزمین است. این آهنگ نه تنها با دانشگاه کابل و سووشون و سوگواری آن روزش، که با حجم گسترده‌ای از سوگ‌ها و سکوت‌های این سرزمین هم‌خوانی دارد. همان سوگ و سکوتی که به گفته‌ی قهار عاصی:« کسی صدای جوان مرگی…
اهمیتِ استاد قاسم در موسیقی معاصر افغانستان
۱۳۹۹/۱۰/۱۵ - ۳:۰۵ بعد از ظهر
استاد قاسم یکی از تاثیرگذار ترین هنرمندان درموسیقی معاصرافغانستان است که این موسیقی را سمت و سویِ جدیدی داد. او طرزهای جدیدی را درموسیقی آوازی ما ایجاد کرد که در نوعیتِ اجرا تفاوتی با موسیقی آوازی شمال هند داشت و آن طرز ها خیلی زود جا افتاد و پیروان فراوانی درین حوزه پدید آورد. او از کودکی نبوغ داشت. استاد قاسم هنوز دوازده سال داشت که با دسته‌‌ی سازی پدر در دربار عبدالرحمان حضور می‌یافت، او…
رخشانه به کاروان رفته‌گان پیوست
۱۳۹۹/۱۰/۶ - ۱۲:۲۲ بعد از ظهر
تا سال 1325 هجری خورشیدی هیچ صدای از خواننده‌گان زن ازرادیو کابل وقت شنیده نشده بود، تا این که روزی صدای با نام « دوشیزه‌ای کوچک » نشرشد که مردم را متعجب ساخت. این صدای نشر شده از دختری به نام فرشته بود که خانواده اش روابط نیکی با زنده یاد استاد عبدالغفور برشنا داشتند. استاد عبدالغفوربرشنا که در آن وقت آمر رادیو کابل بود فرشته را نخستین آوازخوان زن می‌داند و در زمان ماموریت وی…
فرخ افندی
۱۳۹۹/۹/۲۶ - ۱:۵۲ بعد از ظهر
فرخ افندی یکی از پیشگامان موسیقی اکادمی افغانستان است که اصالت ترکی دارد او متولد سال 1279 در شهر استانبول کشور ترکیه است. از او بیشتر صد آهنگ در آرشیف رادیو افغانستان باقی‌مانده است و در حدودِ چهار صد آهنگ فولکلور را نیز بازسازی و نوتیشن کرده است. او ترانه ای « پادشاهی سلام » را که در نظام سلطنتی همچون سرود ملی اهمیت داشت ساخته و تنظیم کرده است و یکی دیگر از کارهای با…
رامش پژواکِ عصرِ طلایی موسیقی ایران
۱۳۹۹/۹/۱۵ - ۱۱:۱۲ قبل از ظهر
رامش صدایِ نامیرایی که دور از کشورش درگذشت. او در فورم‌های مختلف موسیقی آوازی ایران آثارِ ماندگاری را به یادگار گذاشت که کمتر هنرمندی در حوزهی موسیقی آوازی ایران تا کنون چنین کارکردی داشته است.
آذر محبی با نام هنری رامش، زاده‌ی 22 عقرب/آبان 1325 درایران است که کار هنری اش‌را در 12 فروردین/حمل سال 1344 با ترانه‌ی « پرستو جان » در رادیو آغاز کرد. او ریشه‌های اصلی موسیقی سنتی…
نی‌نواز هنرمند متعهد و مبارز نترس
۱۳۹۹/۹/۱۱ - ۴:۱۲ بعد از ظهر
فضل‌احمد ذکریا (نی‌نواز) زاده‌ی سال ١٣١٢هجری خورشیدی در یکه‌توت کابل است. پدرش به حیث وزیر معارف و خارجه در زمان سلطنت محمد ظاهر شاه کار می‌کرد و یکی از مردمان ثروتمندِ محمدزایی بود. پدر نی‌نواز شعر نیز می‌سرود که در شعر به نام فیض محمد کابلی معروف بود. در خانواده‌ای که فضل احمد نی‌نواز به دنیا آمده بود هم ثروت داشت هم عرفان و ادبیات و هم سیاست و قدرت، مشکل می‌نمود که کدام یک را…
نادرست‌خوانی شعر در موسیقی افغانستان
۱۳۹۹/۸/۱۱ - ۲:۵۵ بعد از ظهر
موسیقی افغانستان شعر محور است و مخاطبانِ آن نیز علاقه‌ای ویژه‌‌ی به کلام دارند، هیچ میلودی در حوزهی موسیقی ما بدون کلام به شهرت و محبوبیت نرسیده و اگر هم برخی از میلودی‌های ماندگار شهرت و محبوبیت دارد، برآمده از دل یک اثر کلامی در موسیقی بوده، شبیه میلودی‌های « بیا که بریم به مزار ملا مامد جان»، «بشنو از نی»، «یا مولا دلم تنگ آمده»، «داغ مجنون» و «دیدار گُل »... این‌ها میلودی‌هایی هستند که بدون کلام…
نگاهی به موسیقی اوزبیکی افغانستان
۱۳۹۹/۷/۲۹ - ۱:۴۴ بعد از ظهر
عمدتا موسیقی اوزبیکی در افغانستان به سه بخش تقسیم می‌شود که شامل موسیقی محلی، موسیقی شش مقام و هنرمندان آماتور که در فورم پاپ آهنگ‌هایِ شان را اجرا می‌کنند. اوج موسیقی اوزبیکی هم شبیه موسیقی فارسی و پشتو در افغانستان دهۀ پنجاه هجری خورشیدی تخمین زده می‌شود. درین دهه هنرمندان زیادی در بخش‌های آوازخوانی، آهنگ‌سازی، تنظیم آهنگ و نوازنده‌گی در موسیقی اوزبیکی رشد و ظاهر شده اند که حجم بزرگی از آثارِ…
دُرمحمد کشمی
۱۳۹۹/۷/۲۹ - ۹:۵۸ قبل از ظهر
موسیقی بدخشان دامن گستر و فراگیر است و رنگ و رُخِ ویژه‌ای دارد آغازِ دههی پنجاهِ هجری خورشیدی یکی از آغازین دهه های درخشانی در موسیقی محلی کشور بود که دسته،دسته از هنرمندانِ بومی در کابل می‌آمدند و آهنگ هایِ شان را ضبط می‌کردند و در آغاز از طریق رادیو و بعدها از طریق تلویزیون آهنگ هایِ شان به گوشَ مخاطبین شان می‌رسید و عام می‌شد و سال‌ها سر زبان‌ها بود ضبط…
خُنیاگر نامیرا
۱۳۹۹/۷/۱۹ - ۲:۵۳ بعد از ظهر
محمدرضا شجریان متولد یکم مهر ۱۳۱۹ در مشهد است. او هنوز کودک بود که صدای خویش را روی آیاتِ قرآنی نزد پدر که خود قاری قرآن بود آزمود. او در قرائت صدای خوش داشت و آرزوی پدر هم این بود که روزی یکی از قاریانِ صاحب نام در مشهد شود. اما پس از راه یافتن در دانش‌سرای مقدماتی مشهد با یک معلم موسیقی آشنا شد و این آشنایی کماکان مسیر زنده‌گی او را عوض کرد.…
روایت یک ساز و یک خنیاگر
۱۳۹۹/۷/۱۶ - ۲:۳۴ بعد از ظهر
سی‌تار از سازهای زهی زخمه‌یی در حوزۀ موسیقی هند است که در افغانستان نیز کاربُرد وسیع در سبک های مختلف دارد. این ساز با دسته‌یی بلند و کشیده و کاسه‌یی گِرد دارای هفت سیم اصلی و ۱۱ یا ۱۳ سیم تشدید (یا همراه) است که در زیر سیم‌های اصلی بسته می‌شوند و با مضرابی فلزی نواخته می‌شود. سیم‌های اصلی که وظیفهٔ تولید آواهای نغمه را دارا می‌باشند پس از ضربه خوردن، سیم‌های همراه…